Gdzie znajdują się kluniackie miejsca ?

Czym jets miejsce kluniackie ? To pytanie, choć pozornie wydaje się proste, w rzeczywistości jest bardziej złożone.

Europejska Federacja Miejsc Kluniackich (FESC) została założona w 1994 roku i stworzyła termin „miejsca kluniackie”.

Początkowo wyrażenie to odnosiło się do kluniackich klasztorów, zakonów i opactw i było używane tylko do określenia budynków zamieszkiwanych przez zgromadzenia zakonne. Jednakże wkrótce stało się oczywiste, że posiadane przez mnichów z Cluny nieruchomości nie ograniczają się jedynie do budynków zgromadzenia.

Właśnie dlatego Federacja, po konsultacjach z historykami, przyjęła szerszą definicję kluniackich miejsc wykraczającą poza czysto zakonne budynki.

  • Jak wiele jest kluniackich miejsc ?

    Historycy nie zgadzają się co do dokładnej liczby miejsc kluniackich w połowie XII wieku – szacunki sięgają od 800 klasztorów nawiązujących do Cluny do 1400 miejsc włączonych do posiadanych nieruchomości.

    Oszacowanie liczby tych miejsc zależy od dokładności w przyjmowaniu okresu historycznego i odpowiedzi na pytania : czy było ono fundowane bezpośrednio przez Cluny ? Czy istniejący w tym miejscu klasztor był reformowany przez Cluny ? Czy wcześniejsze kluniackie opactwo było ponownie włączone do kluniackiego Kościoła ? Czy była to wioska ? Zamek ? Winnica ?

  • Kluniackie miejsca – zakonni włodarze

    Klasztory nie były jedynymi zabudowaniami w kluniackiej sieci. Miejsca te to również opactwa i przeoraty, kościoły parafialne, które pozostawały pod patronatem Opactwa w Cluny. Cluny kontrolowało także dostawy zaopatrzenia zakonników. Mnisi darowali posiadane nieruchomości dobrodziejom, którzy gospodarowali nimi dla ich zysku.

    Mnisi z Cluny odegrali ważną rolę w religijnym, politycznym, ekonomicznym, artystycznym i społecznym życiu średniowiecznej Europy, a na sięć klasztorną składały się zarówno ziemie jak i budynki oraz dobra zarządzane przez mnichów i związane z ich działalnością.Czy precyzyjne określenie liczby miejsc kluniackich jest problematyczne? Wiemy, że kluniackie miejsca ciągną się poprzez zachodnią Europę: Francję, Hiszpanię, Włochy, Szwajcarię, Niemcy, Wielką Brytanię, Belgię, aż po odległą Polskę i Ziemię Świętą !

  • Kluniackie miejsca uznane przez Federacje

    Federacja przyjęła następującą definicję miejsca kluniackiego: „jest to miejsce, które zachowuje kluniackie dziedzictwo”. Zgodnie z definicją, za kluniackie uznaje sie następujące miejsca :

    • Klasztory założone przez Cluny ;
    • Przeoraty połączone z Cluny, ale z własnymi klasztorami (np. La Charite sur Loire) ;
    • Klasztory działałające zgodnie z modelem i zasadami Cluny (Rominmoitier) ;
    • Mniejsze klasztory pod kontrolą feudalnych władców (Vertemate) ;
    • Zgromadzenia żeńskie (Solden) ;
    • Wcześniej istniejące klasztory przyjęte przez Cluny, w których następnie wprowadzono kluniackie praktyki ;
    • Opactwa, które same wybrały współpracę z kluniacką federacją klasztorów (Moissac) ;
    • Opactwa z silnymi związkami z Cluny (Menat) ;
    • Opactwa przez krótki okres połączone z Cluny (San Benedetto Po) ;
    • Klasztory utrzymujące uprzywilejowane stosunki z Cluny (Saint-Benign Dijon) ;
    • Opactwa, które przyjęły kluniackie reformy i miały szczególne powiązania z opatami z Cluny (Deols) ;
    • Opactwa, które przyjęły kluniackie praktyki i pomagały w szerzeniu wpływu Cluny w Europie (Hirsau) ;
    • Zakonne majątki nadzorowane przez kluniackich mnichów ;
    • Kluniackie posiadłości otaczające kościelną parafię (Saint-Hyppolite) ;
    • Majątek ziemski otaczający kluniacką kaplicę (Berze la Ville) ;
    • Punkty administracyjne wykorzystywane przez mnichów w sercu ośrodków produkcji (np. winiarnia lub gospodarstwo) (Blanot) ;
    • Punkty administracyjne w centrach prawnych i politycznych ;
    • Zajazdy prowadzone przez mnichów ;
    • Instytucje edukacyjne, w których mnisi prowadzili kluniackie studium (jak szkoła Saint-Jerome de Dole) ;
    • Stancje opatów z Cluny w stolicy (teraz Narodowe Muzeum Średniowiecza w Paryżu) ;
    • Obsary, na których Opactwo w Cluny bylo feudalnym władca oraz fortyfikacje, służące do obrony opactwa ;
    • Winnice będące własnością opactwa (Gevrey-Chambertin, Monthelie) ;
    • Kluniackie fortyfikacje wraz z wioskami i zamkami (Toulon-on-Arroux) ;
    • Miejsca silnie związane z Cluny, w tym wioski i zabytki, takie jak wieś Semur-en-Brionnais ;
    • Zamek znajdujący się w wiosce był miejscem urodzenia świętego Hugona, a następnie został przekazany Cluny...